Terugreizen: An Sheela over haar reizen naar India

“Sinds ik actiever bezig ben met mijn zoektocht, heb ik een heel hechte connectie kunnen ontwikkelen met mijn geboorteland. Dat doet me goed en brengt meer balans in mijn leven.”

Een terugreis naar het land van herkomst kan een ingrijpende ervaring zijn. In de reeks ‘Terugreizen’ delen geadopteerden hun ervaring. Deze getuigenissen schetsen een beeld wat zo’n terugreis kan betekenen en welke overwegingen een rol kunnen spelen. In dit interview vertelt An Sheela over haar rootsreizen naar India.

In 2016 is mijn adoptievader jammer genoeg gestorven. Daar waren we niet echt op voorbereid. Het was een ziekte, maar we hadden niet beseft dat het zo snel kon gaan. Dat was voor mij eigenlijk een enorme trigger die ertoe leidde dat ik mezelf een beetje kwijt was in mijn eigen identiteit. Ik kon mezelf niet meer terugvinden. Dat is eigenlijk de reden waarom ik begonnen ben met het bewust nadenken over adoptie. Ik ben lotgenotencontact gaan opzoeken.

Ben je op dat moment teruggereisd, of had je dat daarvoor al gedaan?

Dat was eerder. Ik had van jongs af aan al een grote interesse in mijn land van herkomst. Het heeft me altijd beziggehouden. Ik was vaak bezig met vragen als: wat betekent India eigenlijk, en wat betekent het om daar vandaan te komen? Ik was degene die steeds zei: "Ik wil teruggaan."

Mijn ouders hebben dat echter altijd tegengehouden, omdat ze met het hele gezin terug wilden reizen. Maar ik heb zes jaar leeftijdsverschil met mijn jongere zus, dus het werd steeds uitgesteld. Dat vond ik erg jammer. Ik moest wachten tot mijn drieëntwintigste voordat ik voor het eerst terug kon.

Dat wachten heeft me echt parten gespeeld. Ik dacht vaak: "Hoe lang duurt dit nog voordat ik terug kan gaan?" Mijn geduld werd zwaar op de proef gesteld. Ik heb er eigenlijk nooit echt een punt van durven maken. Niet omdat ik het niet wilde, maar ik durfde gewoon niet te zeggen: “Nu wil ik absoluut teruggaan.”

Sinds ik actiever bezig ben met mijn zoektocht, heb ik een heel hechte connectie kunnen ontwikkelen met mijn geboorteland. Dat doet me goed en brengt meer balans in mijn leven.

 “Elke keer als ik terugga, kan ik een stukje van de puzzel erbij leggen.”

Balans, op welke vlakken merk je dat?

Het gevoel ergens bij te horen. Sommige geadopteerden zijn op zoek naar herkenning en erkenning in hun roots. En daar heb ik zelf ook sterk op ingezet.

Ik ben mijn zoektocht zelfstandig begonnen; ik wilde geen externe organisatie die zich ermee bemoeide. Soms kreeg ik wel ondersteuning van het Afstammingscentrum, bijvoorbeeld bij het opstellen van een brief, maar verder heb ik alles zelf gedaan in mijn identiteitsproces ter plaatse. Ik ben heel trots op de stappen die ik heb gezet. De reizen die ik heb gemaakt, gingen niet alleen over de zoektocht naar familie, maar ook over het terug toe-eigenen van een identiteit die ik kwijt was.

Elke keer als ik terugga, kan ik een stukje van de puzzel erbij leggen. Elke beleving is voor mij een verrijking. Ik zie het als een vorm van therapie. Het terug toe-eigenen van een cultuur die ik verloren ben. En daar zet ik sterk op in. Uiteraard wil ik mijn familie terugvinden, maar ik ben niet per se ongelukkig omdat ik ze nu nog niet gevonden heb. Als ik ze ooit terugvind, is dat mooi meegenomen.

Je bent al een aantal keren teruggegaan: wat zijn telkens je voorbereidingen, en welke daarvan waren echt waardevol?

Ik denk dat de eerste fase van mijn rootsreizen in 2022 begon. Toen besloot ik dat ik écht op zoek wilde gaan naar mijn familie. Maar ik had nog niet het evenwicht dat ik nu heb. Ik was nog heel zoekende. Ik wilde vooral mijn bestaansrecht bevestigen: zijn mijn papieren correct? Welke informatie hebben ze daar? Klopt dat met wat ik hier heb?

Die eerste reis heb ik samen met een vriendin voorbereid en ondernomen. De focus lag op het bezoeken van het kindertehuis om te kijken welke informatie ze al hadden, en wat ze bereid waren om te delen. Omdat het voor mij zo'n emotionele rollercoaster was, heeft mijn vriendin op een gegeven moment het woord overgenomen. Dat was zó waardevol. Iemand meenemen die je opvangt en eventueel het gesprek kan overnemen als het je te veel wordt, is echt een must. Die ondersteuning was ontzettend welkom.

De tweede reis maakte ik nog in hetzelfde jaar, omdat ik sterk het gevoel had dat ik terug moest. Toen heb ik mijn zoon meegenomen. We hebben toen verdere stappen gezet in de zoektocht. In die regio heb ik ook een advocaat ontmoet.

Daarna heb ik alles even laten rusten. Ik moest mezelf dwingen om af en toe afstand te nemen en vanop een afstand – met een soort helikopterview – naar alles te kijken. Als je dat niet doet, kan je jezelf compleet verliezen in die zoektocht.

Toen heb ik een jaar niet gereisd, maar wel vanuit hier connecties gelegd. Anderhalf jaar later heeft iemand me overhaald om alleen te reizen. Daar heb ik me heel goed op voorbereid: hoe kan ik veilig alleen reizen? Wie kan ik daar ter plaatse aanspreken voor hulp? En dat is gelukkig allemaal goed gelukt.

Maak je een onderscheid tussen je zoektocht naar identiteit en de zoektocht naar je geboortefamilie?

Eerst ging het vooral om de zoektocht naar mijn familie. Ik had toen sterk de behoefte om mijn familie zo snel mogelijk in de armen te kunnen sluiten. Maar ondertussen besef ik dat ik uit een regio kom waar de administratie pure chaos is. Administratief iets bereiken is daar bijna onmogelijk. Na twee, drie reizen besefte dat ik eigenlijk nog geen stap verder was. Dus ik dacht: "Wat kan ik dan doen? Wat kan ik voor mezelf wél uit deze reizen halen?"

Ik besloot dat gewoon een week in de regio verblijven waar ik vandaan kom, voor mij al een hoofddoel is. Alles wat daar bovenop komt, is mooi meegenomen. Maar ik vertrek niet meer met het idee: “Ik móet nu mijn familie vinden.” Dat is gewoon niet realistisch. Ik heb mijn verwachtingen bijgesteld. Als het ooit lukt: oké. En als het niet lukt, dan zal ik dat moeten accepteren.

Tegelijk heb ik ook veel andere dingen aan mezelf weten toe te eigenen. De zoektocht is geëvolueerd: ik zoek nog steeds, maar niet meer op zo’n intensieve manier. Niet meer alles moet nu en meteen. Ik volg meer mijn gevoel. Als ik voel dat ik nu een stap wil zetten, dan doe ik dat. En als die drang even minder is, dan is dat ook goed. Ik ga mezelf niet meer pushen of forceren. Dat zie ik als een volgende stap in mijn proces: er rustiger mee omgaan.

“Na de reis bij thuiskomst leek ik compleet verloren. Je zit met je hoofd nog in India, maar je lichaam is weer hier. Terug landen was enorm moeilijk.”

Kan je vertellen hoe je er mentaal en emotioneel aan toe was na een reis?

De allereerste reis met mijn adoptiemoeder was oké. Toen was ik nog totaal niet bezig met identiteit. Het was eerder nieuwsgierigheid naar India. Een algemene kennismaking. Vreemd genoeg voelde ik toen al wel een soort herkenning. Ik kon dat gevoel niet goed verwoorden. Dat vond ik lastig. Ik heb het toen wel opgeschreven, maar daarna naast me neergelegd. Ik wist gewoon niet wat ik ermee moest.

Vanaf het moment dat ik echt actief aan mijn zoektocht begon – dus die eerste reis met mijn vriendin – was het bij thuiskomst alsof ik compleet verloren was. Je zit met je hoofd nog in India, maar je lichaam is weer hier. Terug landen was enorm moeilijk. Je draait wel weer mee in het dagelijkse ritme, maar dat gaat op automatische piloot. Het duurde lang voordat ik weer echt “hier” was.

De reis daarna had ik daar ook nog last van, maar minder lang. En dat is gelukkig blijven verbeteren. Het is een knop die je op den duur leert omzetten.

Als je advies zou mogen geven aan andere geadopteerden, wat zou je dan meegeven?

Volgens mij is het belangrijk om zelf het heft in handen te nemen, maar op een respectvolle manier. Zowel voor jezelf als voor de mensen die je onderweg tegenkomt. Probeer te bereiken wat je wil, maar met oog voor de cultuur van je land van herkomst. Dat is iets wat mensen soms over het hoofd zien. Ze vertrekken vanuit hun eigen nood, maar het is net zo belangrijk om de cultuur te omarmen. Je gaat niet naar je familie toe als je niets begrijpt van hun leefwereld.

Hoe kun je connecteren met je familie als je geen interesse toont in hun omgeving, geschiedenis, cultuur? Voor mij is zoeken naar familie een puzzel, en je mag de andere stukjes niet vergeten. Hier in België is het soms moeilijk om dat duidelijk te maken: dat ik op zoek ben naar mijn familie, maar ook naar de rest van mezelf. En die rest is meer dan DNA. Het gaat verder dan dat.

Wil je nog meer ervaringen en tips van geadopteerden over terugreizen lezen, klik hier.